غربالگري اسکلتي و عضلاني در سنين 7 تا پانزده سال مهم است
غربالگري اسکلتي و عضلاني در سنين ? تا پانزده سال مهم است
استاديار گروه آموزشي فيزيوتراپي دانشگاه علوم پزشکي ايران دانشکده علوم توانبخشي به تشريح اهميت غربالگري اسکلتي - عضلاني در سنين هفت تا پانزده سال پرداخت.
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي ايران، متخصصان بر اهميت شناخت ريسک فاکتورها در سنين پايين تر براي پيشگيري از ابتلاي دانش آموزان به اختلالات اسکلتي- عضلاني در سنين بالا تاکيد دارند و عنوان مي کنند مواردي از فاکتورهاي خطر زا در اختلالات اسکلتي – عضلاني و يا هر گونه کاهش دامنه حرکتي يا قدرت عضلات که به طور غير معمول در کودکان مشاهده مي شود بايد مورد توجه قرار بگيرد.
در اين براي بررسي اهميت شناسايي و پيشگيري اختلالات اسکلتي و عضلاني به ويژه در دانش آموزان و دانشجويان، با دکتر عباس طباطبايي عضو هيئت علمي دانشکده علوم توانبخشي به گفت گو نشستيم.
با توجه به اينکه يکي از موضوعات شايع جامعه، اختلالات اسکلتي در دانش آموزان و دانشجويان به ويژه در دوران کرونا و کلاس هاي غيرحضوري است توجه به مشکلات اسکلتي چقدر حائز اهميت است و راه هاي پيشگيري در اين خصوص چيست ؟
در سال ???? مقاله ايي چاپ شد،که آمار جالبي از اختلالات اسکلتي و عضلاني که در دانش آموزان و محصلين اتفاق افتاده بود را ارائه کرد . در اين مقاله گزارش شده است که طبق مطالعات گذشته حدود ?? درصد از دانش‌آموزان دچار اختلالات اسکلتي – عضلاني، مشخص هستندکه مي توانند علائمي شامل درد يا ناتواني، ضعف يا کوتاهي عضله را داشته باشند.
در اين مطالعه ريسک فاکتورها يا عوامل خطر زاي شناخته شده در اين دانش آموزان بررسي و مشاهده شد عوامل خطر زا تا حدود دو برابر بيشتر از دانش آموزان ديگر مشاهده مي شود. با توجه به اين مطالعات، آن چيزي که اهميت دارد شناخت ريسک فاکتورها در سنين پايين تر است که شناخت اين فاکتور ها در پيشگيري از ابتلاي دانش آموزان به اختلالات اسکلتي- عضلاني در سنين بالاتر موثر باشد. متاسفانه غربالگري در حوزه اسلکتي – عضلاني هنوز در قالب يک چهارچوب مشخص درکشور انجام نمي شود در نتيجه اين ريسک فاکتورها پنهان مي ماند. به طور مثال در مورد گردن درد تعدادي عوامل خطر زا وجود دارد که بين دانش‌آموزان مي تواند شايع باشد. اين اختلالات شامل مواردي نظير کيفوزيس يا قوز بيش از حد، عدم قرارگيري سر وتنه در يک راستا يا سر بيش از حد جلو آمده، عدم توازن شانه ها مي تواند باشد.
همزمان با پاندمي و شرايط قرنطينه، متاسفانه دانش آموزان به اجبار بايد ساعت ها درکلاس هاي غير حضوري شرکت مي کردند و اين موضوع با ساعت ها قرار گرفتن پشت لب تاب همراه خواهد بود و که خود تشديد کننده ي اين عوامل خطرزا است. همچنين عدم تحرک در فضاي باز و از دست دادن کلاس هاي عملي مي تواند به تغيير الگوهاي حرکتي طبيعي و کاهش شديد تنوع اين الگوها شود که همگي به عنوان عوامل خطر زا در اختلالات اسکلتي-عضلاني محسوب مي شوند.
همچنين اخيراً در يک مقاله روش جديدي معرفي شدکه مقايسه جالبي با روش سنتي انجام شده بود. ما بين کلاس هاي آموزشي دو نوع استراحت وجود دارد: استراحت فعال و استراحت غير فعال که رويکرد سنتي است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد که وقتي دانش آموزان استرحت فعال شامل انجام يکسري ورزش هاي مفرح دارند علاوه بر کاهش قابل ملاحظه ي ميزان بروز علائم مربوط به اختلالات اسکلتي –عضلاني، ميزان توجه دانش آموزان در کلاس درس نيز افزايش چشمگير پيدا مي کند به نظر مي رسد در کلاسهاي غير حضوري نيز مي شود با نظارت والدين و تشويق دانش آموزان از چنين تکنيک هاي استفاده کرد.
به نظر مي رسد بايد يک برنامه استراحت مشخص و هدفمند براي دانش‌آموز طراحي شود به طوري که انجام برخي از ورزش هاي ساده مثل پياده روي (روزي ?? دقيقه) يا ساير تمرينات ساده در برنامه فرد گنجانده شود. تاکيد مي کنم انجام تمرينات تخصصي براي دانش آموزاني که ريسک فاکتور هاي خاص اختلالات اسکلتي-عضلاني دارند و يا علائم خاصي دارند حتما بايد با مشورت متخصص فيزيوتراپي انجام شود.
راه هاي تشخيص مشکلات اسکلتي چيست ؟
به نظر مي رسد سيستم هاي مرتبط با سلامت جامعه در سراسر دنيا بسيار بر روي غربالگري تاکيد دارند و ما هم بايد به آن سمت حرکت کنيم. بنابراين همانطور که در سنين پايين تر افراد بايد غربالگري شنوايي، بينايي بشوند نياز است که غربالگري اسکلتي – عضلاني نيز در کشور به صورت جامع و توسط افراد متخصص و آگاه اجرا شود.
يکي از را هاي تشخيص غربالگري است که توسط پزشک انجام مي شود فرد يا خانواده با مشاهده چه علائمي بايد جهت درمان مراجعه داشته باشند ؟
به هر حال اگر به هر دليلي به غربالگري دسترسي نداشته باشيم که بدون شک بهترين راه پيشگيري مي تواند باشد، بايد آگاهي جامعه و والدينن را افزايش دهيم. مواردي از فاکتورهاي خطر زا در اختلالات اسکلتي – عضلاني هستند که بايد مورد توجه قرار بگيرند. اين اختلالات شامل کيفوز، رفتن سر بيش از حد به سمت جلو، انحراف و کجي ستون فقرات ، صافي يا قوس بيش از حد کف پا در حالت ايستاده، فاصله ي خيلي کم يا بيش از حد دو زانو در حالت ايستاده، قوس بيش از حد ناحيه کمري، راه رفتن غير طبيعي و يا هر گونه کاهش دامنه ي حرکتي يا قدرت عضلات که به طور غير معمول در دانش آموز مشاهده شود. اين موارد اختلالات روتين هستند و به نظر مي رسد در موارد خاص حتما بايد از متخصصين مربوط مشورت گرفته شود.
راه هاي رفع مشکلات اسکلتي عضلاني چيست ؟
اين موضع بسيار اهميت دارد که برنامه يا برنامه هاي درماني براي هر فرد بايد با توجه به يافته هاي حاصل از ارزيابي مشخص شود. به طور واضح درمان در مراحل ابتدايي بيماري موثرتر از درمان در مراحل مزمن اختلال مي باشد. مثالي معروف در اين راستا، کيفوز يا قوز بيش از حد در نوجوانان مي باشد که در صورت تشخيص و درمان در مراحل ابتدايي (غالبا زير ?? درجه) به راحتي مي توان آن را کنترل کرد و به سمت بهبودي سوق داد. مثال ديگر صافي کف پا مي باشد که کنترل آن در سنين بين هفت تا ده سال بسيار موثر بوده و مي تواند تا حد زيادي از ايجاد و گسترش اختلالات اسکلتي– عضلاني در ساير نواحي بدن نظير زانو يا کمر جلوگيري نمايد. نکته ي مهم ديگري که وجود دارد لزوم اصلاح برخي عادت ها و فعاليت هاي اشتباه در بين نوجوانان نظير استفاده حمل بيش از حد کيف در يک سمت و يا تمايل بيشتر به تکيه دادن به يک طرف بدن مي باشد.
در سنين بالا زمان چقدر در پروسه درمان تاثير گذار است ؟
در سنين بالاتر قدرت ترميم پايين تر بوده، تمايل فرد به حرکت کاهش پيدا کرده و مفاصل بيشتر مستعد پروسه هاي تخريبي و آرتروز مي شود. بنابراين به نظر مي رسد درمان در سنين بالاتر با ميزان موفقيت کمتري همراه باشد.
رشته شما چه خدماتي ارائه مي کند؟
فيزيوتراپيست ها در ايران مانند بسياري از کشورهاي دنيا در حوزه هاي بسيار متنوع و وسيعي اقدام به ارائه خدمات در چهارچوب نظام سلامت مي کنند. اين حوزه ها شامل فيزيوتراپي در بيماري‌هاي روماتيسمي، بيماري‌هاي مغز و اعصاب، بيماري هاي اسکلتي - عضلاني، اختلالات ناشي از سوختگي، آسيب هاي ورزشي، اختلالات در سالمندان و بيماري هاي مرتبط با اطفال مي باشد. فيزيوتراپي که در بسياري از اين اختلالات بر اساس مقالات روز دنيا، در خط مقدم درمان قرا دارد شامل بخش هاي مختلفي مي باشد. الکتروتراپي يا استفاده از ابزارهاي درماني جهت تشريع روند ترميم و کاهش درد و التهاب با کمترين عوارض، رويکردهاي تمرين درماني شامل ارزيابي و انجام تمرين تخصصي با توجه آسيب و همچنين استفاده از روش هايي نظير تکنيک هاي درمان دستي يا تيپينگ تنها برخي از خدماتي مي باشد که فيزيوتراپيست ها جهت بهبود بيماران انجام مي دهند.
چه توصيه اي در راستاي پيشگيري از ابتلا به اختلالات اسکلتي-عضلاني داريد ؟
سپاس از فرصتي که به من داديد. يک نکته ي خيلي مهم که جا دارد به آن اشاره کنم اين است که همواره برخورد به موقع و اوليه بهتر از برخورد ثانويه و با تأخير نسبت به يک اختلال اسکلتي – عضلاني مي باشد. بنابراين همانطور که اتومبيل خود را به صورت دوره اي بررسي مي کنيم و اگر نشانه هايي از خراب شدن مشاهده کنيم سريعا نسبت به بررسي مسئله اقدام مي کنيم. برخورد با يک اختلال اسکلتي – عضلاني در بدن خودمان هم نبايد به تاخير بندازيم و برخورد اوليه منجر به درصد موفقيت بيشتر و جلوگيري از مزمن شدن عارضه خواهد شد. توصيه پاياني من در مورد دانش‌آموزان و دانشجويان عزيز اين است که حتي المقدور تا مي توانند در يک پوزيشن يا وضعيت خاص مثل نشسته به صورت تکراري و بيشتر از ?? دقيقه قرار نگيرند و از هر ترفندي استفاده کنند براي اينکه پوزيشن خود را تغيير دهند.
پايان مطلب//
زهرا بدري
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي ايران، متخصصان بر اهميت شناخت ريسک فاکتورها در سنين پايين تر براي پيشگيري از ابتلاي دانش آموزان به اختلالات اسکلتي- عضلاني در سنين بالا تاکيد دارند و عنوان مي کنند مواردي از فاکتورهاي خطر زا در اختلالات اسکلتي – عضلاني و يا هر گونه کاهش دامنه حرکتي يا قدرت عضلات که به طور غير معمول در کودکان مشاهده مي شود بايد مورد توجه قرار بگيرد.
در اين براي بررسي اهميت شناسايي و پيشگيري اختلالات اسکلتي و عضلاني به ويژه در دانش آموزان و دانشجويان، با دکتر عباس طباطبايي عضو هيئت علمي دانشکده علوم توانبخشي به گفت گو نشستيم.
با توجه به اينکه يکي از موضوعات شايع جامعه، اختلالات اسکلتي در دانش آموزان و دانشجويان به ويژه در دوران کرونا و کلاس هاي غيرحضوري است توجه به مشکلات اسکلتي چقدر حائز اهميت است و راه هاي پيشگيري در اين خصوص چيست ؟
در سال ???? مقاله ايي چاپ شد،که آمار جالبي از اختلالات اسکلتي و عضلاني که در دانش آموزان و محصلين اتفاق افتاده بود را ارائه کرد . در اين مقاله گزارش شده است که طبق مطالعات گذشته حدود ?? درصد از دانش‌آموزان دچار اختلالات اسکلتي – عضلاني، مشخص هستندکه مي توانند علائمي شامل درد يا ناتواني، ضعف يا کوتاهي عضله را داشته باشند.
در اين مطالعه ريسک فاکتورها يا عوامل خطر زاي شناخته شده در اين دانش آموزان بررسي و مشاهده شد عوامل خطر زا تا حدود دو برابر بيشتر از دانش آموزان ديگر مشاهده مي شود. با توجه به اين مطالعات، آن چيزي که اهميت دارد شناخت ريسک فاکتورها در سنين پايين تر است که شناخت اين فاکتور ها در پيشگيري از ابتلاي دانش آموزان به اختلالات اسکلتي- عضلاني در سنين بالاتر موثر باشد. متاسفانه غربالگري در حوزه اسلکتي – عضلاني هنوز در قالب يک چهارچوب مشخص درکشور انجام نمي شود در نتيجه اين ريسک فاکتورها پنهان مي ماند. به طور مثال در مورد گردن درد تعدادي عوامل خطر زا وجود دارد که بين دانش‌آموزان مي تواند شايع باشد. اين اختلالات شامل مواردي نظير کيفوزيس يا قوز بيش از حد، عدم قرارگيري سر وتنه در يک راستا يا سر بيش از حد جلو آمده، عدم توازن شانه ها مي تواند باشد.
همزمان با پاندمي و شرايط قرنطينه، متاسفانه دانش آموزان به اجبار بايد ساعت ها درکلاس هاي غير حضوري شرکت مي کردند و اين موضوع با ساعت ها قرار گرفتن پشت لب تاب همراه خواهد بود و که خود تشديد کننده ي اين عوامل خطرزا است. همچنين عدم تحرک در فضاي باز و از دست دادن کلاس هاي عملي مي تواند به تغيير الگوهاي حرکتي طبيعي و کاهش شديد تنوع اين الگوها شود که همگي به عنوان عوامل خطر زا در اختلالات اسکلتي-عضلاني محسوب مي شوند.
همچنين اخيراً در يک مقاله روش جديدي معرفي شدکه مقايسه جالبي با روش سنتي انجام شده بود. ما بين کلاس هاي آموزشي دو نوع استراحت وجود دارد: استراحت فعال و استراحت غير فعال که رويکرد سنتي است. نتايج اين مطالعه نشان مي دهد که وقتي دانش آموزان استرحت فعال شامل انجام يکسري ورزش هاي مفرح دارند علاوه بر کاهش قابل ملاحظه ي ميزان بروز علائم مربوط به اختلالات اسکلتي –عضلاني، ميزان توجه دانش آموزان در کلاس درس نيز افزايش چشمگير پيدا مي کند به نظر مي رسد در کلاسهاي غير حضوري نيز مي شود با نظارت والدين و تشويق دانش آموزان از چنين تکنيک هاي استفاده کرد.
به نظر مي رسد بايد يک برنامه استراحت مشخص و هدفمند براي دانش‌آموز طراحي شود به طوري که انجام برخي از ورزش هاي ساده مثل پياده روي (روزي ?? دقيقه) يا ساير تمرينات ساده در برنامه فرد گنجانده شود. تاکيد مي کنم انجام تمرينات تخصصي براي دانش آموزاني که ريسک فاکتور هاي خاص اختلالات اسکلتي-عضلاني دارند و يا علائم خاصي دارند حتما بايد با مشورت متخصص فيزيوتراپي انجام شود.
راه هاي تشخيص مشکلات اسکلتي چيست ؟
به نظر مي رسد سيستم هاي مرتبط با سلامت جامعه در سراسر دنيا بسيار بر روي غربالگري تاکيد دارند و ما هم بايد به آن سمت حرکت کنيم. بنابراين همانطور که در سنين پايين تر افراد بايد غربالگري شنوايي، بينايي بشوند نياز است که غربالگري اسکلتي – عضلاني نيز در کشور به صورت جامع و توسط افراد متخصص و آگاه اجرا شود.
يکي از را هاي تشخيص غربالگري است که توسط پزشک انجام مي شود فرد يا خانواده با مشاهده چه علائمي بايد جهت درمان مراجعه داشته باشند ؟
به هر حال اگر به هر دليلي به غربالگري دسترسي نداشته باشيم که بدون شک بهترين راه پيشگيري مي تواند باشد، بايد آگاهي جامعه و والدينن را افزايش دهيم. مواردي از فاکتورهاي خطر زا در اختلالات اسکلتي – عضلاني هستند که بايد مورد توجه قرار بگيرند. اين اختلالات شامل کيفوز، رفتن سر بيش از حد به سمت جلو، انحراف و کجي ستون فقرات ، صافي يا قوس بيش از حد کف پا در حالت ايستاده، فاصله ي خيلي کم يا بيش از حد دو زانو در حالت ايستاده، قوس بيش از حد ناحيه کمري، راه رفتن غير طبيعي و يا هر گونه کاهش دامنه ي حرکتي يا قدرت عضلات که به طور غير معمول در دانش آموز مشاهده شود. اين موارد اختلالات روتين هستند و به نظر مي رسد در موارد خاص حتما بايد از متخصصين مربوط مشورت گرفته شود.
راه هاي رفع مشکلات اسکلتي عضلاني چيست ؟
اين موضع بسيار اهميت دارد که برنامه يا برنامه هاي درماني براي هر فرد بايد با توجه به يافته هاي حاصل از ارزيابي مشخص شود. به طور واضح درمان در مراحل ابتدايي بيماري موثرتر از درمان در مراحل مزمن اختلال مي باشد. مثالي معروف در اين راستا، کيفوز يا قوز بيش از حد در نوجوانان مي باشد که در صورت تشخيص و درمان در مراحل ابتدايي (غالبا زير ?? درجه) به راحتي مي توان آن را کنترل کرد و به سمت بهبودي سوق داد. مثال ديگر صافي کف پا مي باشد که کنترل آن در سنين بين هفت تا ده سال بسيار موثر بوده و مي تواند تا حد زيادي از ايجاد و گسترش اختلالات اسکلتي– عضلاني در ساير نواحي بدن نظير زانو يا کمر جلوگيري نمايد. نکته ي مهم ديگري که وجود دارد لزوم اصلاح برخي عادت ها و فعاليت هاي اشتباه در بين نوجوانان نظير استفاده حمل بيش از حد کيف در يک سمت و يا تمايل بيشتر به تکيه دادن به يک طرف بدن مي باشد.
در سنين بالا زمان چقدر در پروسه درمان تاثير گذار است ؟
در سنين بالاتر قدرت ترميم پايين تر بوده، تمايل فرد به حرکت کاهش پيدا کرده و مفاصل بيشتر مستعد پروسه هاي تخريبي و آرتروز مي شود. بنابراين به نظر مي رسد درمان در سنين بالاتر با ميزان موفقيت کمتري همراه باشد.
رشته شما چه خدماتي ارائه مي کند؟
فيزيوتراپيست ها در ايران مانند بسياري از کشورهاي دنيا در حوزه هاي بسيار متنوع و وسيعي اقدام به ارائه خدمات در چهارچوب نظام سلامت مي کنند. اين حوزه ها شامل فيزيوتراپي در بيماري‌هاي روماتيسمي، بيماري‌هاي مغز و اعصاب، بيماري هاي اسکلتي - عضلاني، اختلالات ناشي از سوختگي، آسيب هاي ورزشي، اختلالات در سالمندان و بيماري هاي مرتبط با اطفال مي باشد. فيزيوتراپي که در بسياري از اين اختلالات بر اساس مقالات روز دنيا، در خط مقدم درمان قرا دارد شامل بخش هاي مختلفي مي باشد. الکتروتراپي يا استفاده از ابزارهاي درماني جهت تشريع روند ترميم و کاهش درد و التهاب با کمترين عوارض، رويکردهاي تمرين درماني شامل ارزيابي و انجام تمرين تخصصي با توجه آسيب و همچنين استفاده از روش هايي نظير تکنيک هاي درمان دستي يا تيپينگ تنها برخي از خدماتي مي باشد که فيزيوتراپيست ها جهت بهبود بيماران انجام مي دهند.
چه توصيه اي در راستاي پيشگيري از ابتلا به اختلالات اسکلتي-عضلاني داريد ؟
سپاس از فرصتي که به من داديد. يک نکته ي خيلي مهم که جا دارد به آن اشاره کنم اين است که همواره برخورد به موقع و اوليه بهتر از برخورد ثانويه و با تأخير نسبت به يک اختلال اسکلتي – عضلاني مي باشد. بنابراين همانطور که اتومبيل خود را به صورت دوره اي بررسي مي کنيم و اگر نشانه هايي از خراب شدن مشاهده کنيم سريعا نسبت به بررسي مسئله اقدام مي کنيم. برخورد با يک اختلال اسکلتي – عضلاني در بدن خودمان هم نبايد به تاخير بندازيم و برخورد اوليه منجر به درصد موفقيت بيشتر و جلوگيري از مزمن شدن عارضه خواهد شد. توصيه پاياني من در مورد دانش‌آموزان و دانشجويان عزيز اين است که حتي المقدور تا مي توانند در يک پوزيشن يا وضعيت خاص مثل نشسته به صورت تکراري و بيشتر از ?? دقيقه قرار نگيرند و از هر ترفندي استفاده کنند براي اينکه پوزيشن خود را تغيير دهند.
پايان مطلب//
زهرا بدري
کپی لینک کوتاه:
