سر تیتر: بیست‌وچهارمین جشنواره پژوهش دانشگاه تیتر: از هویت‌بخشی جشنواره «تریتا» تا تقویت حکمرانی نشر و پژوهش؛ روایت دکتر مجید صفا معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه از وضعیت علم، فناوری و مراکز تحقیقاتی در آیین جشنواره پژوهشی “تریتا”، 

 

 

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر مجید صفا، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه، ضمن تبریک هفته پژوهش به اعضای هیأت علمی، پژوهشگران، دانشجویان و کارکنان حوزه پژوهش و فناوری، ذیل تشکر از تلاش‌های معاونین تحقیقات و فناوری دوره‌های پیشین دانشگاه، پژوهش را یکی از ستون‌های اصلی ارتقای کیفیت نظام سلامت و تحقق مرجعیت علمی دانشگاه دانست و گفت: هفته پژوهش فرصتی برای بازاندیشی در مسیر علمی دانشگاه و تمرکز بر اثرگذاری پژوهش در جامعه است. 

 

وی با اشاره به برگزاری بیست‌وچهارمین دوره جشنواره پژوهش دانشگاه، اظهار کرد: امسال برای نخستین‌بار این جشنواره با نام اختصاصی تریتا (اولین پزشک ایرانی) برگزار می‌شود؛ نامی که به گفته او هویت ویژه‌ای به رویداد بخشیده و نشان‌دهنده تداوم و بلوغ آن پس از ۲۴ سال برگزاری مستمر است. 

 

دکتر صفا افزود: با راه‌اندازی پایگاه اینترنتی جشنواره تریتا، تمامی اطلاعات، اخبار، محورهای رقابتی و راه‌های ارتباط با دبیرخانه در دسترس پژوهشگران قرار گرفته و این اقدام گامی در جهت شفافیت و انسجام فعالیت‌های پژوهشی است. 

 

وی سپس به روند رتبه‌بندی دانشگاه از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: در ارزیابی‌های وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال ۱۴۰۳ رتبه چهارم دانشگاه‌های تیپ یک کشور را به خود اختصاص داده است. 

 

در ادامه، وی گزارشی از وضعیت علمی دانشگاه ارائه کرد و گفت: بر اساس پایگاه اسکوپوس، تاکنون بیش از ۳۷۶۰۰ سند علمی با وابستگی دانشگاه علوم پزشکی ایران ثبت شده که ۷۸ درصد آنها مطالعات اصیل و ۱۴ درصد مقالات مروری هستند. همچنین در بازه سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۶، تعداد ۱۴۶۵۴ مدرک برای دانشگاه در اسکوپوس ثبت شده که ۲/۵۵ درصد آنها به صورت دسترسی آزاد منتشر شده‌اند. 

 

وی افزود: هرچند حجم تولید علم دانشگاه قابل توجه است اما وضعیت در محور اثرگذاری و کیفیت استنادات نیازمند تقویت است. 

 

دکتر صفا در ادامه افزود: این موضوع در معاونت بررسی شده و راهکارهای مشخصی برای بهبود جایگاه دانشگاه در سال‌های آتی طراحی شده است. 

 

در بخش دیگری از سخنرانی، وی با اشاره به تحلیل استنادات به مقالات دانشگاه بر اساس نوع همکاری علمی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد مقالاتی که با همکاری بین‌المللی منتشر می‌شوند، به طور متوسط تا چهار برابر استناد بیشتری نسبت به مقالات بدون همکاری بین‌المللی دریافت می‌کنند.

 

دکتر صفا تأکید کرد: این آمار نشان می‌دهد که همکاری‌های بین‌المللی نه‌تنها بر اعتبار علمی بلکه بر شاخص اثرگذاری دانشگاه نیز تأثیر مستقیم دارد. 

 

وی افزود: همکاری‌های تحقیقاتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور عمدتاً با کشورهای غربی انجام می‌شود و تاکنون اقدامات محدودی برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای صورت گرفته است. 

 

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی ایران تصریح کرد: ضروری است دانشگاه با توسعه دیپلماسی علمی، اقدامات موثرتری در مسیر مرجعیت علمی منطقه‌ای گام بردارد. 

 

به گفته دکتر صفا، ارتقای کیفی مجلات دانشگاه به عنوان یکی از محورهای اصلی مرجعیت علمی در دستور کار معاونت قرار گرفته و در سال اخیر ساختار جدید انتشارات دانشگاه تدوین شده است. در این راستا وب‌سایت دفتر نشریات دانشگاه راه‌اندازی گردید که در آن تمامی استانداردهای بین‌المللی نشر علمی به‌روز شده و به عنوان مرجع سیاست‌گذاری و راهنمای انتشارات علمی دانشگاه عمل خواهد کرد. در کنار آن، آیین‌نامه‌های تشویق و بازآرایی تیم‌های سردبیری، شیوه‌نامه اجرایی نمایه‌سازی مجلات و نظام پایش کیفیت نشریات نیز تدوین گردیده است. 

 

دکتر صفا همچنین به وضعیت مراکز تحقیقاتی دانشگاه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دانشگاه دارای ۵ پژوهشکده و ۵۹ مرکز تحقیقاتی دولتی و خصوصی است. این مراکز شامل ۱۵ مرکز با موافقت اصولی، ۳۳ مرکز با موافقت قطعی و ۱۱ مرکز غیردولتی هستند.

 

وی افزود: در سال ۱۴۰۴ دو مرکز موفق به اخذ موافقت قطعی شدند و دو مرکز جدید نیز تأسیس شده‌اند. همچنین، توسعه مراکز تحقیقاتی با محوریت نیازهای ملی و منطقه‌ای یکی از اولویت‌های معاونت تحقیقات و فناوری است. 

 

دکتر صفا در ادامه به وضعیت بروندادهای فناوری دانشگاه پرداخت و گفت: در سال‌های اخیر رتبه دانشگاه در حوزه فناوری تقریباً ثابت و در جایگاه چهارم بوده است، با این وجود در شاخص ارتباط با صنعت، روند رشد قابل توجهی دیده می‌شود. 

 

به گفته او، طی سه سال اخیر اعتبارات طرح‌های ارتباط با صنعت روندی صعودی داشته و تعداد محصولات تولیدشده در دانشگاه نیز به شکل مستمر افزایش یافته است. وی افزود در سال‌های اخیر مجموعه‌ای از آیین‌نامه‌های مهم شامل آیین‌نامه ارتباط با صنعت، آیین‌نامه مالکیت فکری و تجاری‌سازی و آیین‌نامه فناوری کمیته تحقیقات دانشجویی تدوین و ابلاغ شده است. 

 

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه در ادامه سخنان خود به وضعیت کمیته تحقیقات و فناوری دانشجویی اشاره و بیان کرد: یکی از چالش‌های مهم این کمیته، نبود فضای فیزیکی و استقرار دائمی بوده که خوشبختانه امسال در طبقه همکف کتابخانه مرکزی فضای مناسب و ثابتی برای آن در نظر گرفته شده است. 

 

به گفته وی، انتخاب این محل به دلیل استقرار مجموعه ایران‌تک در همان ساختمان بوده تا دانشجویان از آغاز تحصیل در ارتباط نزدیک با فعالیت‌های فناورانه قرار گیرند و تعامل مؤثری میان پژوهش و فناوری شکل بگیرد.

 

دکتر صفا در تکمیل همین رویکرد، به یک خلأ آموزشی در بسیاری از مراکز علمی و آکادمیک اشاره کرد و گفت: در بسیاری از دانشگاه‌ها «آشنایی نظام‌مند با فناوری و بازار کار فناوری» در برنامه‌های آموزشی به‌صورت کافی دیده نمی‌شود؛ در حالی که دانشگاه باید دانشجو را برای مواجهه با نیازهای واقعی نظام سلامت و اقتصاد دانش‌بنیان آماده کند.

 

وی تأکید کرد: هدف معاونت این است که کار بر روی دانشجویان در حوزه فناوری و مهارت‌های مرتبط، به‌صورت پایه‌ای و از همان ابتدای ورود به دانشگاه آغاز شود تا مسیر پژوهش، نوآوری و اشتغال فناورانه از سال‌های نخست تحصیل شکل بگیرد. 

 

دکتر صفا با تأکید بر لزوم توجه بیش از پیش به شاخص‌هایی مانند وجود بیوبانک، مطالعات بزرگ همگروهی آینده‌نگر و کارآزمایی‌های بالینی چندمرکزی اظهار کرد: برای بهبود وضعیت شاخص های مذکور، برنامه‌های ویژه‌ای از جمله توسعه زیرساخت‌ها، جذب منابع مشترک و حمایت هدفمند از طرح‌های چندمرکزی طراحی شده است. 

 

وی همچنین از توسعه سامانه تجهیزات آزمایشگاهی (ستات)، راه‌اندازی بخش تصویربرداری پیشرفته و تقویت ساختار کمیته‌های اخلاق در پژوهش خبر داد و اعلام کرد کمیته اخلاق دانشگاه در سال ۱۴۰۳ موفق به کسب امتیاز کامل در ارزشیابی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شد.

 

دکتر صفا در پایان ضمن قدردانی از پژوهشگران، مدیران، کارشناسان و اعضای هیأت علمی فعال در عرصه علم و فناوری، بر لزوم پیوند میان پژوهش، فناوری و خدمات سلامت تأکید کرد و گفت هدف ما در معاونت تحقیقات و فناوری، حرکت از تولید مقاله به سوی اثرگذاری واقعی بر سلامت جامعه است.