ارتقاء سطح سواد سلامت جامعه با بهره گيري از ظرفيتهاي رشته کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي
ارتقاء سطح سواد سلامت جامعه با بهره گيري از ظرفيتهاي رشته کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي
رشته کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي براي اولين بار در ايران در سال ???? در مقطع کارشناسي ارشد در مرکز پزشکي ايران راه‌اندازي شد. بعد از انقلاب اسلامي ايران و تغيير نام اين مرکز به دانشگاه علوم پزشکي ايران، سال ???? اولين دانشجويان مقطع کارشناسي و سال ???? نيز اولين دانشجويان مقطع دکتراي تخصصي رشته کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي در اين دانشگاه پذيرش شدند.
براي آشنايي بيشتر با اين رشته تحصيلي و گروه کتابداري و اطلاع رساني پزشکي دانشگاه علوم پزشکي ايران با دکتر سيروس پناهي؛ دانشيار دانشگاه ايران و مدير اين گروه گفتگو کرديم. او بر اين باور است که با بهره گيري از ظرفيت هاي رشته کتابداري و اطلاع رساني پزشکي مي توان سطح سواد سلامت جامعه را ارتقاء داد.
در مورد رشته کتابداري و اطلاع رساني کمي توضيح بفرماييد.
کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي رشته‌اي بين‌رشته‌اي است که از اصول، فناوري و تکنيک‌هاي مختلف به‌منظور دسترس‌پذير کردن اطلاعات مرتبط و باکيفيت، به موقع و در جاي مناسب کمک مي‌گيرد. فراهم‌آوري، سازماندهي، دسترس‌پذير کردن اشاعه اطلاعات در عرصه‌هاي مختلف محور اصلي فعاليت در اين رشته را تشکيل مي‌دهند.
چند نفر عضو هيئت علمي و دانشجو داريد و در چه رشته هايي دانشجوي پذيرش مي شوند؟
گروه در حال حاضر ? نفر عضو هيات علمي دارد، يک نفر استاد تمام، سه نفر دانشيار و يک نفر استاديار و در سه مقطع کارشناسي، ارشد و دکتري دانشجو مي پذيرد.
البته پذيرش دانشجو در مقطع کارشناسي طي سال هاي ?? – ?? متوقف شد. اما در سال ?? ، ?? دانشجوي کارشناسي پذيرش شده و در اين مقطع بيش از ??? نفر فارغ التحصيل وجود دارد. در مقطع کارشناسي ارشد ?? نفر در حال تحصيل هستند و تاکنون بيش از ??? نفر فارغ التحصيل شده اند. در مقطع دکتري هم ?? نفر در حال تحصيل هستند و سه نفر هم فارغ التحصيل شده اند.
وضعيت فعاليت هاي پژوهشي، علمي اعضا هيئت علمي گروه چگونه است؟
اعضاي گروه تاکنون بيش از ?? مقاله انگليسي نمايه شده در پايگاه هاي معتبر، بيش از ?? مقاله فارسي و ?? مقاله کنفرانس خارجي و داخلي را به چاپ رساندند. همچنين ?? کتاب فارسي، يک کتاب انگليسي، و ? فصل کتاب انگليسي و ? کتاب ترجمه منتشر کردند. در زمينه طرح هاي پژوهشي غير از پايان نامه نيز، گروه نزديک به ?? طرح خاتمه يافته و نزديک به ?? طرح در حال اجرا دارد.
چه خدماتي در گروه انجام مي دهيد و سطح اين خدمات در مقايسه با ساير کشور ها در چه جايگاهي قرار دارد؟
گروه کتابداري و اطلاع رساني پزشکي دانشگاه علوم پزشکي ايران از ظرفيتهاي فراواني برخوردار است که با حمايت مسئولان مي توان از آنها براي ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه استفاده کرد. از جمله مهمترين خدمات اين گروه مي توان به آموزش و پژوهش در حوزه هاي گوناگون کتابداري و اطلاع رساني پزشکي، مشاوره و انجام جستجوي الکترونيک در پايگاه هاي اطلاعاتي براي پاسخ به سوالات باليني و انجام انواع مطالعات به ويژه مطالعات مرور نظام مند، مشاوره، تحليل و مديريت پروژه هاي علم سنجي و وب سنجي در سطوح مختلف (افزايش رويت پذيري آثار پژوهشي و افزايش شاخص هاي علم سنجي) و طراحي و مديريت پايگاه هاي منابع اطلاعاتي از جمله پايگاههاي مجلات، پايان نامه ها و ساير آثار پژوهشي دانشگاهي، مشاوره و مديريت انتشارات و مجلات (تسهيل فرايند بررسي و انطباق مجلات با معيار هاي نمايه شدن در پايگاهاي بين المللي، بهبود رويت پذيري و افزايش شاخص هاي علم سنجي، جلوگيري از سرقت ادبي، مديريت سامانه و غيره)، مشاوره و کمک به افزايش رتبه بندي دانشگاه بر اساس شاخص هاي اعتبار بخشي ملي و بين المللي از جمله تايمز و وبومتريک، مشاوره و مديريت کتابخانه و مراکز اطلاع رساني، و مشاوره، مديريت پروژه هاي مديريت دانش سلامت و مشاوره و مديريت پروژه‌هاي مرتبط با علم اطلاعات و داده اشاره کرد.
سطح خدماتي که در گروه انجام مي شود نسبت به کشوره هاي منطقه بسيار خوب و در مقايسه با کشور هاي پيشرفته در سطح قابل قبول است؛ اما به هر حال براي پيشرفت و رسيدن به حد مطلوب هميشه تلاش مي کنيم.
اهداف راهبردي گروه شما چيست؟
اهداف بلند مدت گروه شامل ارتقا سطح کيفي دوره هاي آموزشي، توانمندسازي اعضاي هيئت علمي و دانشجويان تحصيلات تکميلي در زمينه آموزش و پژوهش، ايجاد گرايشهاي علمي در حوزه علوم اطلاع رساني به منظور توسعه رشته و ارتقا کمي و کيفي توليدات علمي اعضاي هيئت علمي و دانشجويان است.
درمورد اهداف کوتاه مدت گروه هم مي توان، به افزايش کمي و کيفي چاپ آثار و پژوهشهاي علمي، سياست گذاري براي هدايت پايان نامه هاي دانشجويي، برگزاري نشست هاي علمي و کارگاه ها آموزشي، تدوين و اجراي طرح هاي ارتباط با صنعت، مشاوره و ارايه خدمات علمي و پژوهشي، ايجاد گرايش هاي جديد در مقاطع ارشد و دکتري، افزايش مشارکت هاي بين رشته اي و بين المللي و ارزيابي مستمر و نظارت اشاره کرد.
اپيدمي کرونا ويروس چه پيامدهايي براي فعاليت هاي گروه شما داشته و چه اقداماتي براي مقابله با آن انجام داده ايد؟
در حال حاضر بحران کرونا بسياري از فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي گروه را محدود کرده است؛ البته گروه توانسته تا حد زيادي آموزش هاي خود را به صورت مجازي ارائه دهد. مشکل بيشتر در واحد هاي عملي نظير کارآموزي و چند درس وجود دارد که سعي شده از راهکارهاي جايگزين مانند ارائه پروژه و ... استفاده شود.
در زمينه پژوهش، بيشتر پژوهش هاي گروه به روال عادي انجام مي شود اما مشکلاتي در زمينه گردآوري داده به دلايل شيوع کرونا وجود دارد که سعي شده با تمهيداتي کار پيش برود؛ در مواردي نيز عنوان پروپوزال ها تغيير کرده است.
در راستاي رويکرد دانشگاه علوم پزشکي ايران براي حرکت به سوي دانشگاه نسل سوم، چه برنامه هايي در گروه شما انجام مي شود؟
گروه تا حد زيادي به کاربردي کردن پايان نامه هاي خود با توجه به روند جهاني و مسائل بومي و در راستاي نياز جامعه و توليد مقاله هاي علمي با کيفيت بالا اقدام کرده است.
بازنگري سرفصل هاي آموزشي در راستاي کارآفريني و دانشگاه نسل سوم، استفاده از ظرفيت هاي مجازي در تدريس دروه ها، مشارکت گروه در تدريس دروس به دانشجويان خارجي، برگزاري و مشارکت در کارگاه هاي آموزشي مرتبط، تلاش براي راه اندازي start up در حوزه اطلاع رساني، انجام پروژه هاي سلامت محور در سطح جامعه از جمله سواد سلامت شهروندان، سواد سلامت روان نوجوانان، مستندسازي تجربيات پزشکان، نظام تجويز اطلاعات سلامت از جمله اقدامات گروه در راستاي حرکت به سمت دانشگاه نسل سوم هستند.
چه مشکلاتي از جامعه درحوزه گروه شما وجود دارد که بايد به حل آن پرداخت؟
در کنار خدماتي که به جامعه علمي ارائه مي کنيم، يکي از موارد مهم در جامعه، موضوع ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه است که بايد توجه بيشتري به آن شود.
چه مشکلات و کمبود هايي در گروه داريد؟
از جمله مشکلات و کمبودهايي که در گروه وجود دارد مي توان به کمبود اعضاي هيئت علمي و توجه نکردن به ظرفيت هاي گروه در جذب و بکارگيري اين اعضا در مديريت کتابخانه مرکزي دانشگاه و همچنين در مشاوره و مديريت مرکز توسعه و هماهنگي منابع در وزارت بهداشت اشاره کرد که از جمله موانع رشد و بالندگي گروه نيز هستند. همچنين هر چند همکاران ما به صورت فردي داراي ارتباطات بين المللي هستند ولي به دلايل اقتصادي و سياسي؛ اين نوع ارتباطات در زمينه مشارکت هاي پژوهشي، شرکت در کنفرانس هاي بين المللي، تبادل دانشجو و فرصت هاي بازآموزي اساتيد مناسب نيست.
در پايان ضمن تشکر از وقتي که در اختيار قرار داديد اگر صحبتي داريد بفرماييد؟
همان طور که گفته شد گروه توانمندي هاي زيادي دارد که اميدوارم با توجه و حمايت مسئولان دانشگاه و وزارت بهداشت از اين ظرفيت در راستاي پيشبرد اهداف، ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه استفاده شود.
مصاحبه: ره نورد
ويرايش: نظامي
در مورد رشته کتابداري و اطلاع رساني کمي توضيح بفرماييد.
کتابداري و اطلاع‌رساني پزشکي رشته‌اي بين‌رشته‌اي است که از اصول، فناوري و تکنيک‌هاي مختلف به‌منظور دسترس‌پذير کردن اطلاعات مرتبط و باکيفيت، به موقع و در جاي مناسب کمک مي‌گيرد. فراهم‌آوري، سازماندهي، دسترس‌پذير کردن اشاعه اطلاعات در عرصه‌هاي مختلف محور اصلي فعاليت در اين رشته را تشکيل مي‌دهند.
چند نفر عضو هيئت علمي و دانشجو داريد و در چه رشته هايي دانشجوي پذيرش مي شوند؟
گروه در حال حاضر ? نفر عضو هيات علمي دارد، يک نفر استاد تمام، سه نفر دانشيار و يک نفر استاديار و در سه مقطع کارشناسي، ارشد و دکتري دانشجو مي پذيرد.
البته پذيرش دانشجو در مقطع کارشناسي طي سال هاي ?? – ?? متوقف شد. اما در سال ?? ، ?? دانشجوي کارشناسي پذيرش شده و در اين مقطع بيش از ??? نفر فارغ التحصيل وجود دارد. در مقطع کارشناسي ارشد ?? نفر در حال تحصيل هستند و تاکنون بيش از ??? نفر فارغ التحصيل شده اند. در مقطع دکتري هم ?? نفر در حال تحصيل هستند و سه نفر هم فارغ التحصيل شده اند.
وضعيت فعاليت هاي پژوهشي، علمي اعضا هيئت علمي گروه چگونه است؟
اعضاي گروه تاکنون بيش از ?? مقاله انگليسي نمايه شده در پايگاه هاي معتبر، بيش از ?? مقاله فارسي و ?? مقاله کنفرانس خارجي و داخلي را به چاپ رساندند. همچنين ?? کتاب فارسي، يک کتاب انگليسي، و ? فصل کتاب انگليسي و ? کتاب ترجمه منتشر کردند. در زمينه طرح هاي پژوهشي غير از پايان نامه نيز، گروه نزديک به ?? طرح خاتمه يافته و نزديک به ?? طرح در حال اجرا دارد.
چه خدماتي در گروه انجام مي دهيد و سطح اين خدمات در مقايسه با ساير کشور ها در چه جايگاهي قرار دارد؟
گروه کتابداري و اطلاع رساني پزشکي دانشگاه علوم پزشکي ايران از ظرفيتهاي فراواني برخوردار است که با حمايت مسئولان مي توان از آنها براي ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه استفاده کرد. از جمله مهمترين خدمات اين گروه مي توان به آموزش و پژوهش در حوزه هاي گوناگون کتابداري و اطلاع رساني پزشکي، مشاوره و انجام جستجوي الکترونيک در پايگاه هاي اطلاعاتي براي پاسخ به سوالات باليني و انجام انواع مطالعات به ويژه مطالعات مرور نظام مند، مشاوره، تحليل و مديريت پروژه هاي علم سنجي و وب سنجي در سطوح مختلف (افزايش رويت پذيري آثار پژوهشي و افزايش شاخص هاي علم سنجي) و طراحي و مديريت پايگاه هاي منابع اطلاعاتي از جمله پايگاههاي مجلات، پايان نامه ها و ساير آثار پژوهشي دانشگاهي، مشاوره و مديريت انتشارات و مجلات (تسهيل فرايند بررسي و انطباق مجلات با معيار هاي نمايه شدن در پايگاهاي بين المللي، بهبود رويت پذيري و افزايش شاخص هاي علم سنجي، جلوگيري از سرقت ادبي، مديريت سامانه و غيره)، مشاوره و کمک به افزايش رتبه بندي دانشگاه بر اساس شاخص هاي اعتبار بخشي ملي و بين المللي از جمله تايمز و وبومتريک، مشاوره و مديريت کتابخانه و مراکز اطلاع رساني، و مشاوره، مديريت پروژه هاي مديريت دانش سلامت و مشاوره و مديريت پروژه‌هاي مرتبط با علم اطلاعات و داده اشاره کرد.
سطح خدماتي که در گروه انجام مي شود نسبت به کشوره هاي منطقه بسيار خوب و در مقايسه با کشور هاي پيشرفته در سطح قابل قبول است؛ اما به هر حال براي پيشرفت و رسيدن به حد مطلوب هميشه تلاش مي کنيم.
اهداف راهبردي گروه شما چيست؟
اهداف بلند مدت گروه شامل ارتقا سطح کيفي دوره هاي آموزشي، توانمندسازي اعضاي هيئت علمي و دانشجويان تحصيلات تکميلي در زمينه آموزش و پژوهش، ايجاد گرايشهاي علمي در حوزه علوم اطلاع رساني به منظور توسعه رشته و ارتقا کمي و کيفي توليدات علمي اعضاي هيئت علمي و دانشجويان است.
درمورد اهداف کوتاه مدت گروه هم مي توان، به افزايش کمي و کيفي چاپ آثار و پژوهشهاي علمي، سياست گذاري براي هدايت پايان نامه هاي دانشجويي، برگزاري نشست هاي علمي و کارگاه ها آموزشي، تدوين و اجراي طرح هاي ارتباط با صنعت، مشاوره و ارايه خدمات علمي و پژوهشي، ايجاد گرايش هاي جديد در مقاطع ارشد و دکتري، افزايش مشارکت هاي بين رشته اي و بين المللي و ارزيابي مستمر و نظارت اشاره کرد.
اپيدمي کرونا ويروس چه پيامدهايي براي فعاليت هاي گروه شما داشته و چه اقداماتي براي مقابله با آن انجام داده ايد؟
در حال حاضر بحران کرونا بسياري از فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي گروه را محدود کرده است؛ البته گروه توانسته تا حد زيادي آموزش هاي خود را به صورت مجازي ارائه دهد. مشکل بيشتر در واحد هاي عملي نظير کارآموزي و چند درس وجود دارد که سعي شده از راهکارهاي جايگزين مانند ارائه پروژه و ... استفاده شود.
در زمينه پژوهش، بيشتر پژوهش هاي گروه به روال عادي انجام مي شود اما مشکلاتي در زمينه گردآوري داده به دلايل شيوع کرونا وجود دارد که سعي شده با تمهيداتي کار پيش برود؛ در مواردي نيز عنوان پروپوزال ها تغيير کرده است.
در راستاي رويکرد دانشگاه علوم پزشکي ايران براي حرکت به سوي دانشگاه نسل سوم، چه برنامه هايي در گروه شما انجام مي شود؟
گروه تا حد زيادي به کاربردي کردن پايان نامه هاي خود با توجه به روند جهاني و مسائل بومي و در راستاي نياز جامعه و توليد مقاله هاي علمي با کيفيت بالا اقدام کرده است.
بازنگري سرفصل هاي آموزشي در راستاي کارآفريني و دانشگاه نسل سوم، استفاده از ظرفيت هاي مجازي در تدريس دروه ها، مشارکت گروه در تدريس دروس به دانشجويان خارجي، برگزاري و مشارکت در کارگاه هاي آموزشي مرتبط، تلاش براي راه اندازي start up در حوزه اطلاع رساني، انجام پروژه هاي سلامت محور در سطح جامعه از جمله سواد سلامت شهروندان، سواد سلامت روان نوجوانان، مستندسازي تجربيات پزشکان، نظام تجويز اطلاعات سلامت از جمله اقدامات گروه در راستاي حرکت به سمت دانشگاه نسل سوم هستند.
چه مشکلاتي از جامعه درحوزه گروه شما وجود دارد که بايد به حل آن پرداخت؟
در کنار خدماتي که به جامعه علمي ارائه مي کنيم، يکي از موارد مهم در جامعه، موضوع ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه است که بايد توجه بيشتري به آن شود.
چه مشکلات و کمبود هايي در گروه داريد؟
از جمله مشکلات و کمبودهايي که در گروه وجود دارد مي توان به کمبود اعضاي هيئت علمي و توجه نکردن به ظرفيت هاي گروه در جذب و بکارگيري اين اعضا در مديريت کتابخانه مرکزي دانشگاه و همچنين در مشاوره و مديريت مرکز توسعه و هماهنگي منابع در وزارت بهداشت اشاره کرد که از جمله موانع رشد و بالندگي گروه نيز هستند. همچنين هر چند همکاران ما به صورت فردي داراي ارتباطات بين المللي هستند ولي به دلايل اقتصادي و سياسي؛ اين نوع ارتباطات در زمينه مشارکت هاي پژوهشي، شرکت در کنفرانس هاي بين المللي، تبادل دانشجو و فرصت هاي بازآموزي اساتيد مناسب نيست.
در پايان ضمن تشکر از وقتي که در اختيار قرار داديد اگر صحبتي داريد بفرماييد؟
همان طور که گفته شد گروه توانمندي هاي زيادي دارد که اميدوارم با توجه و حمايت مسئولان دانشگاه و وزارت بهداشت از اين ظرفيت در راستاي پيشبرد اهداف، ارتقاء سطح سواد سلامت و بهبود رفتار اطلاع يابي جامعه استفاده شود.
مصاحبه: ره نورد
ويرايش: نظامي
کپی لینک کوتاه:
