به گزارش روابط عمومی دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر مهدی شفیعی در زمینه اهمیت تغذیه در مدیریت سرفه عنوان کرد: با شروع فصل سرما و گسترش بیماری‌های ویروسی تنفسی، سرفه یکی از شایع‌ترین علائم است. سرفه یک مکانیزم دفاعی و طبیعی برای خروج ترشحات از دستگاه تنفس فوقانی و تحتانی است، اما گاهی تداوم و شدت آن برای بیمار آزار دهنده خواهد بود.

علاوه بر بیماری‌های ویروسی تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا، آلودگی هوا، درگیری مزمن سینوس‌ها و وجود ترشحات در ناحیه پشت حلق، ورود اجسام خارجی به داخل ریه و راه‌های تنفسی، ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری، انواع حساسیت‌ها و مصرف برخی داروها می‌توانند عاملی برای بروز یا تشدید سرفه باشند.  

سرفه‌های مزمن و یا گاه‌گاهی می‌توانند به علت تغییرات هوایی مانند آلودگی هوا و یا خشکی هوای تنفسی ایجاد شوند. همچنین ممکن است بعد از ابتلا به یک بیماری ویروسی یا سرماخوردگی معمولی تا مدت‌ها سرفه باقی بماند.

اگر سرفه طولانی و آزار دهنده شود، در میزان و کیفیت خلط همراه آن تغییری ایجاد شود و یا فرد مبتلا علاوه بر سرفه دچار تنگی نفس شود، می‌تواند نشانی از یک بیماری مهم تر از سرماخوردگی ساده باشد و نیاز است حتما از سوی پزشک متخصص بررسی شود. در مدیریت سرفه، برخی تدابیر ساده در سبک زندگی بویژه تغذیه می‌تواند کمک کننده باشد.

در ادامه چند توصیه ساده و کاربردی برای کاهش سرفه و یا پیشگیری از حملات سرفه در فصول سرد سال ارائه می‌شود:

روشن شدن وسایل گرمایشی موجب کاهش رطوبت در هوا می‌شود، سعی کنید هوای اتاق یا محل زندگی دارای اندکی رطوبت باشد. برای این منظور می‌توانید از دستگاه های بخور و یا قرار دادن یک ظرف آب روی وسایل گرمایشی استفاده کنید.

در زمان بروز سرفه از مصرف ادویه جات تند و محرک مثل خردل و فلفل، اغذیه شور، انواع ترشیجات، غذاهای سرخ شده، فرآورده‌های گوشتی نمک سود مانند سوسیس و کالباس پرهیز کنید. نوشیدن گلاب یا عرق کاسنی در برخی افراد ممکن است سرفه را تشدید کند.

موز، انگور، شیر، پرتقال و گریپ فروت، هندوانه، شکلات، قهوه، شیرینی جات و نوشیدنی‌های شیرین ممکن است در هنگام ابتلا به بیماری‌های تنفسی تب دار باعث تشدید سرفه شوند.

سعی کنید مایعات نیمه گرم را جرعه جرعه میل کنید. استفاده از دمنوش‌هایی مانند بابونه، گاوزبان (در افراد فشارخونی مصرف نشود)، آویشن، عناب، سیب، بنفشه، ختمی و پنیرک، نعنا با کمی عسل می‌توانند کمک کننده باشند.

فرنی با نشاسته یا آرد برنج، سوپ جو رقیق، حریره هویج، هویج آب پز، شلغم، اسفناج پخته، آب عدس پخته، سوپ ماش که با بال و گردن مرغ تهیه شده باشد، در کاهش سرفه مفید است.

در سرفه‌های خشک و مزمن می توان ترکیبی از به دانه، قدومه شیرازی، تخم مرو و بارهنگ تهیه کرد و در آب جوش و کمی عسل مدت کوتاهی دم کرد و به صورت نیم گرم با قاشق اندک اندک میل کرد.

پوره پخته تکه های کوچک سیب درختی و عناب در کاهش سرفه بسیار موثر است.

شیربادام ولرم، حریره بادام، فرنی با پودر بادام، مخلوط پودر بادام و نبات در سرفه های مزمن و خشک بسیار مفید است. خوردن روغن بادام شیرین (خوراکی) با کمی آب گرم و عسل یا مالیدن آن بر روی می تواند در کنترل سرفه موثر شود.

مویز و انجیر خشک در کاهش سرفه های خشک به خصوص ناشی از آلودگی هوا و خشونت راه‌های هوایی موثر هستند. حتی می توان چند عدد انجیر را در کمی آب آهسته جوشاند و شیرابه آن را مصرف کرد.

در کسانی که هنگام صحبت کردن دچار سرفه می شوند، گذاشتن کمی نبات و یا اندکی کتیرا در دهان موجب کاهش سرفه می‌شود.

مصرف غلات جوانه زده، کدو حلوایی، شلغم، اسفناج، آب انار شیرین، شیر گرم با کمی زنجبیل و عسل در فصل سرما از بروز حملات سرفه در افراد حساس به سرما و ناشی از آلودگی هوا پیشگیری می‌کند.

توجه شود که ممکن است برخی افراد با مصرف عسل دچار تشدید سرفه شوند و یا احساس سوزش وخارش در گلو کنند. این افراد می توانند عسل را در آب جوش حل کرده و کمی آن را بجوشانند و کف روی آن را گرفته و سپس از شربت آب و عسل(عسل کف گرفته) استفاده کنند.

خوابیدن به پشت ممکن است موجب ریزش ترشحات از ته حلق به مجاری تنفسی و باعث بروز سرفه حین خواب شود. در این شرایط بهتر است هنگام خواب به پهلوها ( ترجیحا پهلوی راست) بخوابید. استفاده از بخور گرم با بابونه یا اکالیپتوس می تواند ترشحات سینوس را رقیق و خارج کند و مانع بروز سرفه های شبانه شود.

برگشت اسید معده و یا ترشحات گوارشی در افرادی که مشکلات گوارشی دارند، یکی از علل شایع سرفه به خصوص در هنگام خواب است. برای کاهش آن بهتر است از پرخوری پرهیز شود و بین وعده شام و ساعت خواب حداقل 2 ساعت فاصله باشد. این افراد می توانند بعد از شام کمی رب سیب یا به میل کنند.

توجه شود که استفاده از تدابیر غذایی در برخی موارد نمی‌تواند به تنهایی جایگزین درمان دارویی شود. بنابراین بررسی و معاینه از سوی پزشک به ویژه در گروه های حساس، زنان باردار، کودکان، سالمندان، بیماران با نقص ایمنی و بیماری های زمینه‌ای همواره توصیه می شود.