به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، پریسا حسنی، جانشین رییس کمیته پدافند غیرعامل وزارت بهداشت، در دوره آموزشی ویژه مدیران پایه و میانی با محوریت «اهمیت پدافند غیرعامل، حفظ و ارتقای تاب‌آوری ملی» با اشاره به گستردگی تهدیدات نوین در جهان اظهار کرد: «امروز کشورها در حوزه پدافند غیرعامل رویکردهای متنوعی دارند. برخی کشورها سه ایده کلیدی را در این حوزه دنبال می‌کنند؛ استفاده از اکسپلویت‌های الکترومغناطیسی، مقابله با اپیدمی‌ها و بهره‌گیری از مهندسی اقلیم. تغییرات اقلیمی و خشکسالی نه‌تنها خود یک تهدید محسوب می‌شوند بلکه تبعات گسترده‌ای مانند مهاجرت را به همراه دارند.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در برنامه‌ریزی‌های پدافند غیرعامل در نظر گرفته شود، تعامل بین ریسک‌هاست. ما نباید پدافند غیرعامل را فقط به تهدیدات شیمیایی، زیستی یا پرتابی محدود کنیم. هر جایی که تهدیدی وجود داشته باشد، باید با نگاه پدافندی به آن ورود کرد و استراتژی‌های متناسب را تدوین نمود.

حسنی سپس به تشریح تقسیم‌بندی تهدیدات پرداخت و گفت: تهدیدات را می‌توان از جنبه‌های مختلف دسته‌بندی کرد؛ از جمله ماهیت تهدید، جایگاه در نظام بین‌الملل، منشاء، شیوه اجرا، میزان تطابق با عرف، شدت ایجاد هراس و نوع تهدید. بر این اساس، تهدیدات می‌توانند نرم، متعارف، نامتقارن یا ترکیبی باشند که هر کدام روش‌های مقابله خاص خود را می‌طلبند.

به گفته وی، سازمان پدافند غیرعامل در حوزه‌های متنوعی فعالیت می‌کند؛ از جمله پدافند کالبدی که به ساختارهای فیزیکی مربوط می‌شود، پدافند زیستی که در حوزه میکروبی و زیستی متمرکز است، پدافند شیمیایی، پدافند اقلیمی، پدافند مردم‌محور و پدافند سایبری. هر یک از این حوزه‌ها با توجه به ماهیت تهدیدات، مأموریت‌ها و اقدامات اختصاصی خود را دارند.

جانشین رییس کمیته پدافند غیرعامل وزارت بهداشت در ادامه به موضوع «ریسک» اشاره کرد و توضیح داد: ریسک با تهدید یکی نیست. ریسک برآیندی از چند عامل است؛ ماهیت خطر، میزان آسیب‌پذیری و ظرفیت مقابله. برای مثال، زلزله ۵ ریشتری در تهران با توجه به تراکم بالای جمعیت و ساخت‌وساز، بسیار نگران‌کننده است اما همان زلزله در کویر لوت که جمعیتی ندارد، اهمیت پدافندی چندانی ندارد. یا در بیمارستان رسول اکرم، اولویت پدافند بر حوادث ترافیکی است، زیرا این نوع حوادث بیشتر اتفاق می‌افتند؛ در حالی که حادثه شیمیایی شاید سالی یک بار هم رخ ندهد.

وی تأکید کرد: در اولویت‌بندی تهدیدات باید به اکسپوژر یا میزان مواجهه توجه کرد. اگر یک بیمارستان در نزدیکی پالایشگاه آبادان باشد، منطقی است که تمرکز اصلی پدافند آن بر حوادث صنعتی و شیمیایی باشد، نه موضوعاتی که احتمال وقوع‌شان برای آن منطقه کمتر است.

حسنی همچنین به ضرورت یکپارچه‌سازی اسناد پدافندی اشاره کرد و گفت: اگرچه تاکنون دستورالعمل‌ها بر اساس انواع تهدیدات تهیه شده‌اند، اما تجمیع آن‌ها می‌تواند برای استفاده‌کنندگان مفیدتر باشد. نمونه موفق آن سند شهید عارفیان است که در حوزه سلامت، وظایف را صرف‌نظر از نوع تهدید (زیستی، شیمیایی، یا الکترومغناطیسی) یکپارچه کرده است.

وی با تأکید بر اهمیت نگاه چندبعدی به تهدیدات افزود: یک تهدید زیستی می‌تواند پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی داشته باشد. بنابراین، پدافند باید همزمان چند بُعد را ببیند تا تاب‌آوری ملی افزایش یابد.

حسنی در پایان خاطرنشان کرد: حوزه سلامت یکی از خط مقدم‌های اصلی مقابله با تهدیدات نوین است و پدافند غیرعامل در این حوزه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که حتی در پیچیده‌ترین بحران‌ها، ارائه خدمات به مردم بدون وقفه ادامه پیدا کند. این هدف تنها با رویکرد جامع، علمی و اولویت‌محور محقق می‌شود.