گفت‌وگوهای ویژه با محققین _ 24
تحقیق دانشگاه علوم پزشکی ایران برای مراقبت تسکینی پایان عمر
محقق و رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: این تحقیق راهگشای خوبی برای پرستاران است تا بیماران و خانواده آنها را برای احتضار آماده کنند. این موضوع همان چیزی است که دغدغه خیلی از خانواده بیماران بدحال و با احتمال مرگ قریب الوقوع را بسیار آزار می‌دهد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در راستای معرفی دستاوردهای تحقیقات تکمیل شده دانشگاه؛ پژوهشگران در قالب گفت‌وگوهایی به تشریح و تبیین این پروژه‌ها می‌پردازند که در قالب گفت‌وگوهای ویژه در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی با هدف تبیین رسالت اطلاع رسانی اهداف هفت گانه دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر می‌شود.
در این زمینه دکتر محمد عباسی در گفتوگو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح طرح تحقیقاتی با عنوان (تاثیر آموزش مراقبت تسکینی بر خودکارآمدی مراقبت تسکینی و دیسترس اخلاقی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان شهید رجایی) پرداخت که این گفتوگو از جنس سلامت پیش روی شماست.
_ با تشکر از حضور در این مصاحبه لطفا خودتان را معرفی کرده و سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی خود و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید
اینجانب دکتر محمد عباسی استاد پرستاری هستم. به مدت 21 سال عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی هستم. در حال حاضر به مدت یک سال است که رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خدمت همکاران و دانشجویان هستم. حدود 10 سال نیز در بخش‌های مراقبت ویژه به عنوان پرستار بالینی فعالیت می کردم.
_ دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهش چه بود و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بودند؟
عباسی: با توجه به تجربیات کار در بالین به خصوص در بخش‌های ویژه و مواجهه با بیماران بد حال و خانواده آنها همیشه می‌دیدم که پرستاران که بیشترین زمان را با این افراد سپری می کنند برای کاهش درد و رنج ناشی از وخامت حال بیماران با چالش‌های اجرایی مربوط به کمبود دانش و یا ترس از عواقب ورود به مباحث مراقبت تسکینی مواجهه هستند، دلایل این موضوع نیز به اعتقاد بنده تلقی پرستاران از این بود که مراقبت‌های تسکینی اصولا یک کار صرفا پزشکی است و هر آنچه پزشک در پرونده بیمار نسخه می‌کند باید انجام دهند. بیمارانی
را همیشه می‌دیدیم که نشانه‌های ناشی از وخیم بودن بیماری‌شان درست مدیریت نمی‌شد و همین موضوع به بدتر شدن شرایط بالینی آنها منجر می‌شد. حتی برای آن دسته از بیماران که برچسب لاعلاج و رو به مرگ نیز داده می‌شد مشاهده می‌کردم به همین دلیل خیلی به مسئله کنترل نشانه‌های آزار دهنده بیمار حتی برای بیماران در کما جدیتی به کار گرفته نمی‌شد.
با یکی از دوستان و همکاران قدیمی دکتر رضا نوروززاده که عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد هستند در این خصوص صحبت کردم. وی رساله دکترای پرستاری شان در رابطه با مراقبت از خانواده بیماران در مرحله پایان زندگی بود و دیدگاه‌های خوبی درخصوص ضرورت گسترش بحث مراقبت‌های پایان عمر به عنوان یکی از زیر لایه‌های مراقبت تسکینی در مراکز درمانی انتقال دادند و با توجه به تجارب قبلی اینجانب درصدد آن بر آمدیم که این مطالعه را با هدف بررسی تاثیر آموزش مراقبت تسکینی بر خودکارآمدی مراقبت تسکینی پرستاران بخش های مراقبت ویژه انجام دهیم.
همچنین به دلیل مشاهده تعارضات اخلاقی مربوط به نداشتن شرح وظایف مشخص در حوزه مراقبتی و یا اجبار برای انجام برخی مداخلات تسکینی در رویارویی با درد و رنج بیماران تاثیر این آموزش را بر پریشانی اخلاقی این دسته از پرستاران مورد مطالعه قرار دادیم.
_ پژوهش تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی و نوآوری های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید
عباسی: موضوع تحقیق ما بررسی تاثیر آموزش مراقبت تسکینی بر خودکارآمدی مراقبت تسکینی و دیسترس اخلاقی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه بود که به لحاظ اجرایی بر روی پرستاران شاغل در بخش‌های ویژه بیمارستان شهید رجایی انجام شد. همین جا لازم است که از همکاران پرستاری مرکز و به خصوص دکتر خالق پرست و حبیب اله رضایی و خطیبی که در هماهنگی کلاس‌های آموزشی و اجرای طرح مساعدت شان را از ما دریغ نکردند قدردانی کنم.
_ آیا این پژوهش به مرحله اجرا و یا بهره برداری درآمده است؟
عباسی: در حال حاضر این پژوهش به عنوان نقطه آغازی برای بررسی جوانب تاثیر آموزش چند جلسه ای بر روی عناوین مهم مراقبت تسکینی در بخش‌های مراقبت ویژه انجام شده است و امیدواریم بتوانیم آن را در خط مشی‌ها و سنجه‌های بالینی مورد استفاده قرار دهیم.
_ این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟
عباسی: این موضوع یعنی آموزش مراقبت تسکینی علاوه بر اینکه می‌تواند راهگشای خوبی برای انجام مدیریت نشانه‌ها مثلا تنگی نفس و یا خستگی شدید و یا درد ناتوان کننده باشد، پرستاران را قادر می‌کند تا بیماران و خانواده آنها را برای یک مرگ خوشایند آماده کنند. این موضوع همان چیزی است که دغدغه خیلی از خانواده بیماران بدحال و با احتمال مرگ قریب الوقوع را بسیار آزار داده و در واقع آنها را در یک موقعیت کاملا برزخی قرار می‌دهد.
تعیین تکلیف بیمار به دلیل نامشخص بودن زمان بهبودی و یا خدای ناکرده فوت بیمار، عزیزان آنها را همیشه دچار بحران‌های عاطفی می‌کند و حتی اخیرا به این نتیجه رسیدند که خیلی از خانواده ها و بیمارانی از این دست دچار وقایع روانی جدید حتی بعد از ترخیص از بیمارستان می‌شوند که اخیرا از آن تحت عنوان سندروم آی سی یو هم شناخته می‌شود و خیلی از مشکلات و گرفتاری‌ها مانند افسردگی مزمن و عوارض روان شناختی را به خانواده در دوره‌های زمانی طولانی مدت تحمیل می‌کند.
_ انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید
عباسی: موضوع مراقبت تسکینی تقریبا موضوع جدید در نظام بهداشتی و درمانی ایران است از مسئولین و برنامه ریزان سلامت به‌خصوص از معاونت پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی خواهش دارم تا این مراقبت‌ها با سازو کارهای اجرایی آن را در دستور کار مراکز درمانی و به خصوص با قابلیت استفاده پرستاران قرار دهند. خوب است یک تفکیکی واضح از شرح مسئولیت‌های پرستاران و پزشکاران در حوزه مراقبت تسکینی انجام شود.
در حال حاضر به دلیل فرهنگ مردم ایران و تفاوت‌های آن با آنچه که از مراقبت‌های تسکینی در ممالک دیگر در متون و مقالات مشاهده می‌کنیم رویه‌های تعریف شده در این حوزه باید کاملا انطباق فرهنگی با قابلیت اجرا داشته باشد. مثلا در حوزه مراقبت در حیطه سوگ و داغدیدگی نگاه عالمانه به مسئله و فرهنگ غالب، دغدغه‌های پرستاران و تنش‌های عاطفی و اخلاقی برای ارائه مراقبت اثر بخش در این گونه مسائل را به حداقل می رساند، همچنین رضایتمندی مددجویان ما و به خصوص خانواده این بیماران که اغلب از آنها به بیمار پنهان هم نام برده می‌شود فراهم خواهد شد.
_ اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه‌های جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفتوگو بفرمایید
عباسی: من از شما و همکاران شما در بخش خبری دانشگاه و هماهنگی و زحمات معاونت تحقیقات دانشگاه قدردانی می‌کنم.
کپی لینک کوتاه:
نظر دهید