ضطراب مي‌تواند علائمي شبيه به کرونا مانند تنگي نفس و اختلال دستگاه گوارش داشته باشد
نترس ، کرونا نيست!
اضطراب مي‌تواند علائمي شبيه به کرونا مانند تنگي نفس و اختلال دستگاه گوارش داشته باشد
نترس ، کرونا نيست!
نترس ، کرونا نيست!
بسياري از ما در همنشيني با کرونا، استرس و اضطراب زيادي را تجربه کرده‌ايم که اغلب اين اضطراب‌ها مي‌تواند شکل مزمن به خود بگيرد. اين اختلالات در کساني که عزيزي را براثر اين بيماري ازدست‌داده‌اند يا زمينه فوبيا يا بيماري‌هاي وسواسي و اضطرابي دارند به‌مراتب بيشتر است. واکنش رواني به اين بيماري و تبعاتش در چنين افرادي مي‌تواند موجب بروز بيماري‌هاي سايکوسوماتيک (بيماري‌هاي روان‌تني) شود. اين دسته از بيماري‌ها با تظاهراتي شبيه کرونا همراه هستند که موجب اضطراب و ترس مضاعف در مبتلايان به اختلالات روان‌تني مي‌شود. ازاين‌رو با دکتر امين جهانبخشي؛ عضو هيأت‌علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران گفت‌وگو کرده‌ايم.
شايع‌ترين عارضه‌هاي عصبي گزارش‌شده در مبتلايان به کرونا چه بوده است؟
خانواده کرونا ويروس و کوويد-?? به دستگاه اعصاب تمايل دارند و به راحتي از طريق مخاط بويايي و سپس عصب بويايي وارد مغز مي‌شوند. در بسياري از موارد، رد پاي ويروس کرونا در افراد بي‌علامت در عصب بويايي و مخاط بويايي پيدا شده است.
به‌بيان‌ديگر در مراحل ابتدايي ابتلا به کوويد، ويروس مي‌تواند مغز را درگير کند. عارضه‌هايي هم که مي‌تواند در سيستم عصبي ايجاد کند يا به‌صورت آسيب مستقيم به سلول‌هاي عصبي است يا به خاطر واکنش ايمني که ايجاد مي‌کند مي‌تواند دستگاه اعصاب را تحت تأثير خود قرار دهد.
همچنين به دنبال آلودگي با کوويد موارد کمي هم مثل مننژيت يا آنسفاليت (زماني که عفونت در جاي ديگر شروع مي‌شود و به مغز حرکت مي‌کند) گزارش‌شده که ممکن است به دنبال آن تشنج يا کاهش سطح هوشياري نيز اتفاق بيفتد. البته موارد شديد عصبي ناشي از ويروس کرونا خيلي شايع نيست.
چقدر احتمال دارد به دنبال ابتلا به کوويد-??، بيماري‌هايي با زمينه روان‌شناختي بروز کند؟
اتفاقا مشکلاتي که پس از آلودگي با کوويد به‌صورت شايع‌تر ديده مي‌شود، شامل بيماري‌هاي شناختي و روانپزشکي است که برخي ناشي از خود بيماري است. چون هر بيماري شديد و حادي مي‌تواند مشکلات شناختي و روانپزشکي ايجاد کند. به‌اصطلاح مي‌گوييم بعد از هر بيماري شديد ممکن است استرسي رخ بدهد.
به‌بيان‌ديگر، ويروس کرونا مي‌تواند مستقيما دستگاه عصبي مرکزي را درگير کند و بيماري‌هاي شناختي دهد. اين اختلالات شامل موارد مختلفي ازجمله اختلال تمرکز، رفتارهايي مثل خشم کنترل‌نشده، اختلالات اضطرابي براثر ويروس يا عدم اکسيژن‌رساني به مغز مي‌شود. همچنين ممکن است بيمار دچار اختلال حافظه براثر درگيري برخي قسمت‌هاي مغز شود.
بيماري‌هاي روان‌تني چه سهمي از اين عوارض را شامل مي‌شود؟
بيماري‌هاي روان‌تني طيف وسيعي دارند. شامل دردهاي مزمن در قسمت‌هاي مختلف بدن، ناراحتي‌هاي گوارشي، سردرد و تنگي نفس مي‌شود. اختلالات روان‌تني همه نوع علائم بيماري را مي‌تواند در بر بگيرد که ناشي از مشکلات روانپزشکي هستند و به بيماري‌هاي جسمي مربوط نمي‌شوند.
کرونا بيماري ناشناخته‌اي است و بسياري از ابعاد بيماري‌زايي اين ويروس هنوز شناخته‌نشده است. ازاين‌رو مي‌تواند عوارض مختلفي ازجمله علائم روانپزشکي و شناختي و خستگي‌هاي مزمن، حالت اضطراب و افسردگي و اختلال حافظه و تمرکز و اختلال رفتاري نشان دهد.
البته بيماري‌هاي روانپزشکي مثل افسردگي و اضطراب هم مي‌توانند علائم فيزيکي شبيه کرونا مثل تنگي نفس، اختلال دستگاه گوارش و درد در نواحي مختلف بدن ايجاد کنند.
بيماري‌هاي روان‌تني ريشه رواني داشته اما تظاهرات جسمي دارند. اين بيماري‌ها در استرس‌هاي بزرگ مثل جنگ، زلزله و همه‌گيري‌ها ديده مي‌شود. درواقع استرس زياد به دنبال از دست دادن عزيزان يا ترس از بيمار شدن خود و همراهان بر اثر کرونا باعث وارد شدن فشار رواني بزرگي به شخص مي‌شود که عامل بروز بيماري‌هاي روان‌تني است.
تشخيص و تفکيک اين اختلالات از کرونا، به‌ويژه با توجه به ايمن نبودن مراجعات مکرر به مراکز پزشکي چگونه بايد صورت بگيرد؟
بسيار مهم است که بتوانيم زمينه اين علائم را از هم افتراق دهيم تا هرکسي با مشاهده کوچک‌ترين علامتي شبيه کوويد-?? به مرکز درماني مراجعه نکند. البته گاهي افتراق بيماري‌هاي روان‌تني از بيماري اصلي بسيار مشکل مي‌شود. ولي نکاتي وجود دارد که به اين افتراق کمک مي‌کند.
توجه به فاکتورهاي خطر ازجمله تماس احتمالي فرد با شخص مبتلابه کرونا و توجه به روند بدتر شدن علائم به نفع بيماري واقعي است. به‌علاوه اگر شخص چند علامت را کنار هم داشته باشد، مثلا علائم گوارشي همراه با تب باشد يا تنگي نفس را با بدن‌درد داشته باشد، بايد به کرونا شک کند. پس هرچه اين علائم در کنار هم قرار بگيرند و پايدار و پيش‌رونده باشند، يعني ما با بيماري اصلي سروکار داريم.
در صورت درگيري با مشکلات روان‌تني چه اقدامات درماني مؤثري پيشنهاد مي‌شود؟
درمان بيماري‌هاي روان‌تني از روش‌هاي کاهش اضطراب از طريق صحبت کردن اعضاي خانواده و درنهايت روان‌درمانگرها شروع مي‌شود. در موارد شديد به درمان دارويي ضد اضطراب و افسردگي نياز است. البته ابتدا بايد از اين‌که عوارض مربوط به بيماري جسمي نيست، مطمئن شد.
شايع‌ترين عارضه‌هاي عصبي گزارش‌شده در مبتلايان به کرونا چه بوده است؟
خانواده کرونا ويروس و کوويد-?? به دستگاه اعصاب تمايل دارند و به راحتي از طريق مخاط بويايي و سپس عصب بويايي وارد مغز مي‌شوند. در بسياري از موارد، رد پاي ويروس کرونا در افراد بي‌علامت در عصب بويايي و مخاط بويايي پيدا شده است.
به‌بيان‌ديگر در مراحل ابتدايي ابتلا به کوويد، ويروس مي‌تواند مغز را درگير کند. عارضه‌هايي هم که مي‌تواند در سيستم عصبي ايجاد کند يا به‌صورت آسيب مستقيم به سلول‌هاي عصبي است يا به خاطر واکنش ايمني که ايجاد مي‌کند مي‌تواند دستگاه اعصاب را تحت تأثير خود قرار دهد.
همچنين به دنبال آلودگي با کوويد موارد کمي هم مثل مننژيت يا آنسفاليت (زماني که عفونت در جاي ديگر شروع مي‌شود و به مغز حرکت مي‌کند) گزارش‌شده که ممکن است به دنبال آن تشنج يا کاهش سطح هوشياري نيز اتفاق بيفتد. البته موارد شديد عصبي ناشي از ويروس کرونا خيلي شايع نيست.
چقدر احتمال دارد به دنبال ابتلا به کوويد-??، بيماري‌هايي با زمينه روان‌شناختي بروز کند؟
اتفاقا مشکلاتي که پس از آلودگي با کوويد به‌صورت شايع‌تر ديده مي‌شود، شامل بيماري‌هاي شناختي و روانپزشکي است که برخي ناشي از خود بيماري است. چون هر بيماري شديد و حادي مي‌تواند مشکلات شناختي و روانپزشکي ايجاد کند. به‌اصطلاح مي‌گوييم بعد از هر بيماري شديد ممکن است استرسي رخ بدهد.
به‌بيان‌ديگر، ويروس کرونا مي‌تواند مستقيما دستگاه عصبي مرکزي را درگير کند و بيماري‌هاي شناختي دهد. اين اختلالات شامل موارد مختلفي ازجمله اختلال تمرکز، رفتارهايي مثل خشم کنترل‌نشده، اختلالات اضطرابي براثر ويروس يا عدم اکسيژن‌رساني به مغز مي‌شود. همچنين ممکن است بيمار دچار اختلال حافظه براثر درگيري برخي قسمت‌هاي مغز شود.
بيماري‌هاي روان‌تني چه سهمي از اين عوارض را شامل مي‌شود؟
بيماري‌هاي روان‌تني طيف وسيعي دارند. شامل دردهاي مزمن در قسمت‌هاي مختلف بدن، ناراحتي‌هاي گوارشي، سردرد و تنگي نفس مي‌شود. اختلالات روان‌تني همه نوع علائم بيماري را مي‌تواند در بر بگيرد که ناشي از مشکلات روانپزشکي هستند و به بيماري‌هاي جسمي مربوط نمي‌شوند.
کرونا بيماري ناشناخته‌اي است و بسياري از ابعاد بيماري‌زايي اين ويروس هنوز شناخته‌نشده است. ازاين‌رو مي‌تواند عوارض مختلفي ازجمله علائم روانپزشکي و شناختي و خستگي‌هاي مزمن، حالت اضطراب و افسردگي و اختلال حافظه و تمرکز و اختلال رفتاري نشان دهد.
البته بيماري‌هاي روانپزشکي مثل افسردگي و اضطراب هم مي‌توانند علائم فيزيکي شبيه کرونا مثل تنگي نفس، اختلال دستگاه گوارش و درد در نواحي مختلف بدن ايجاد کنند.
بيماري‌هاي روان‌تني ريشه رواني داشته اما تظاهرات جسمي دارند. اين بيماري‌ها در استرس‌هاي بزرگ مثل جنگ، زلزله و همه‌گيري‌ها ديده مي‌شود. درواقع استرس زياد به دنبال از دست دادن عزيزان يا ترس از بيمار شدن خود و همراهان بر اثر کرونا باعث وارد شدن فشار رواني بزرگي به شخص مي‌شود که عامل بروز بيماري‌هاي روان‌تني است.
تشخيص و تفکيک اين اختلالات از کرونا، به‌ويژه با توجه به ايمن نبودن مراجعات مکرر به مراکز پزشکي چگونه بايد صورت بگيرد؟
بسيار مهم است که بتوانيم زمينه اين علائم را از هم افتراق دهيم تا هرکسي با مشاهده کوچک‌ترين علامتي شبيه کوويد-?? به مرکز درماني مراجعه نکند. البته گاهي افتراق بيماري‌هاي روان‌تني از بيماري اصلي بسيار مشکل مي‌شود. ولي نکاتي وجود دارد که به اين افتراق کمک مي‌کند.
توجه به فاکتورهاي خطر ازجمله تماس احتمالي فرد با شخص مبتلابه کرونا و توجه به روند بدتر شدن علائم به نفع بيماري واقعي است. به‌علاوه اگر شخص چند علامت را کنار هم داشته باشد، مثلا علائم گوارشي همراه با تب باشد يا تنگي نفس را با بدن‌درد داشته باشد، بايد به کرونا شک کند. پس هرچه اين علائم در کنار هم قرار بگيرند و پايدار و پيش‌رونده باشند، يعني ما با بيماري اصلي سروکار داريم.
در صورت درگيري با مشکلات روان‌تني چه اقدامات درماني مؤثري پيشنهاد مي‌شود؟
درمان بيماري‌هاي روان‌تني از روش‌هاي کاهش اضطراب از طريق صحبت کردن اعضاي خانواده و درنهايت روان‌درمانگرها شروع مي‌شود. در موارد شديد به درمان دارويي ضد اضطراب و افسردگي نياز است. البته ابتدا بايد از اين‌که عوارض مربوط به بيماري جسمي نيست، مطمئن شد.
هر درد و تنگي نفسي مربوط به کرونا نيست
از دکتر جهانبخشي پرسيديم: «در صورت بروز تنگي نفس يا درد عضلات يا سردردهاي عصبي در قالب بيماري روان‌تني ، چگونه بايد عوارض مشابه کرونا را تمييز دهيم؟» وي در پاسخ گفت: «خيلي وقت‌ها تشخيص اين مشکلات از ويروس اصلي سخت است،زيرا بيمار هم آگاهي ندارد که تنگي نفسش از ترس و اضطراب است يا به کوويد-?? مبتلا شده است. اين تشخيص وظيفه پزشکان و کادر درمان است که در مرحله اول با آموزش درست به بيمار و در مراحل بعد با غربالگري بيماري را تشخيص دهند.
کسي که کاملا سرحال است، درد بدن، تب و احساس خستگي ندارد و فقط احساس تنگي نفس دارد، احتمالا مشکلش هيچ ربطي به کرونا ندارد ولي اگر با فرد مشکوک به کرونا تماس داشته، احتمال بيمار بودنش بيشتر است.
کسي که کاملا سرحال است، درد بدن، تب و احساس خستگي ندارد و فقط احساس تنگي نفس دارد، احتمالا مشکلش هيچ ربطي به کرونا ندارد ولي اگر با فرد مشکوک به کرونا تماس داشته، احتمال بيمار بودنش بيشتر است.
کپی لینک کوتاه:
