دکتر عبداللهی: توسعه نان کامل، راهبرد ملی برای ارتقای سلامت جامعه

دکتر عبداللهی، دبیر شورای امنیت غذایی وزارت بهداشت، با تأکید بر اهمیت نان کامل در امنیت غذایی و سلامت جامعه گفت: به دنبال دستور رئیس‌جمهور و پیگیری‌های نهاد ریاست جمهوری، اجرای سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذا و تغذیه وارد مرحله عملیاتی شده است. این سند در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی و شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده و تکالیف دستگاه‌های مرتبط در آن مشخص شده است.

وی افزود: بهبود کیفیت و سلامت نان یکی از اولویت‌های اصلی این سند است. مصرف نان کامل می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت، سرطان و بیماری‌های قلبی–عروقی نقش مؤثری داشته باشد. بر اساس مطالعات ملی، سالانه حدود ۶۰ هزار مورد مرگ زودرس در کشور به دلیل تغذیه نامناسب و مصرف ناکافی غلات کامل از جمله نان کامل رخ می‌دهد.

عبداللهی با اشاره به اقدامات انجام شده اظهار داشت: از ابتدای اجرای برنامه در سال ۱۴۰۲ تاکنون، ۱۴۰ کارخانه آرد مجوز تولید آرد کامل دریافت کرده‌اند و صدها نانوایی در استان‌های مختلف مانند اصفهان، مرکزی، قم و همدان به تولید نان کامل پرداخته‌اند. با این حال، روند اجرای برنامه در استان تهران کند بوده و با وجود ظرفیت بالای کارخانه‌ها، هنوز نانوایی‌های محدودی به عرضه نان کامل اقدام کرده‌اند.

دبیر شورای امنیت غذایی وزارت بهداشت تأکید کرد: برای موفقیت این برنامه، لازم است مشوق‌ها و حمایت‌های اقتصادی از کارخانه‌های آرد و نانوایی‌ها تقویت شود. نان کامل باید در سفره روزمره مردم قرار گیرد و در مراکز آموزشی، خوابگاه‌های دانشجویی و بیمارستان‌ها نیز استفاده شود تا فرهنگ‌سازی لازم برای افزایش تقاضای عمومی شکل بگیرد.

او در پایان گفت: مصرف نان کامل می‌تواند بخشی از کمبود دریافت فیبر غذایی جامعه ایرانی را جبران کرده و گام مهمی در راستای ارتقای سلامت عمومی و کاهش بار بیماری‌های غیرواگیر باشد.

دکتر نوروزی: ایران؛ پیشگام استانداردسازی غذا از هزاران سال پیش

دکتر نوروزی در نشست شورای امنیت غذایی با اشاره به پیشینه تاریخی نان در ایران گفت: مطالعات نشان می‌دهد که نخستین استانداردهای غذایی در جهان، مربوط به ایران باستان بوده است.

وی توضیح داد: حدود صد سال پیش بخشی از الواح کشف‌شده در منطقه شوش به دانشگاه شیکاگو منتقل شد و اخیراً بخشی از آن به کشور بازگشته است. در این الواح، دستورالعمل‌هایی درباره استاندارد نان برای گروه‌های مختلف جامعه از جمله سربازان، کارگران و حتی زندانیان ثبت شده است؛ به گونه‌ای که حتی میزان نور و شرایط محیطی برای محل نگهداری زندانیان نیز مورد توجه قرار گرفته بود.

به گفته دکتر نوروزی، در این اسناد مشخص شده که نوع نان مصرفی افراد بر اساس طبقه اجتماعی و موقعیت، متفاوت بوده است؛ به‌طور مثال سهمی از آرد جو و آرد گندم برای هر گروه تعریف شده بود و حتی برای اعیان نیز نوع و کیفیت نان به دقت تعیین شده بود.

وی با اشاره به تنوع نان‌های سنتی در ایران، از جمله نان‌های فلت و سنگک در مناطق خراسان، افزود: جریان هوایی و شرایط اقلیمی در کیفیت نان‌های سنتی اثرگذار بوده و همین امر موجب ماندگاری و محبوبیت آن‌ها شده است.

دکتر نوروزی تأکید کرد: این پیشینه نشان می‌دهد که توجه به کیفیت نان و امنیت غذایی، ریشه‌ای عمیق در تاریخ ایران دارد. وظیفه امروز ما نیز این است که با بهره‌گیری از این میراث، تولید و ترویج نان کامل را در دستور کار قرار دهیم تا سلامت جامعه تضمین شود. 

دکتر عبادی‌آذر: افزودنی‌های غیراستاندارد در نان تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است

دکتر عبادی‌آذر، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، در جلسه شورای سلامت و امنیت غذایی نسبت به استفاده از افزودنی‌های غیراستاندارد در نان هشدار داد و گفت: بررسی‌های انجام‌شده توسط تیم‌های بهداشت دانشگاه نشان می‌دهد برخی افزودنی‌هایی که به نان‌های معمولی و حتی نان‌های به‌اصطلاح سالم اضافه می‌شوند، آلوده به ترکیبات شیمیایی و میکروبی هستند و بخشی از آن‌ها حتی در حرارت بالا نیز از بین نمی‌روند. این مواد به مرور زمان در بدن انباشته شده و بیماری‌هایی ایجاد می‌کنند که درمان‌پذیر نیستند.

وی با بیان اینکه سلامت مردم اولویت اصلی حوزه بهداشت است، افزود: متأسفانه بسیاری از شهروندان آگاهی کافی نسبت به این موضوع ندارند و برخی نیز در برابر تغییر مقاومت نشان می‌دهند. با این حال، وظیفه ما اطلاع‌رسانی به مقامات بالادستی و پیگیری موضوع در سطح استانداری است تا تصمیمات حکمرانه و جدی برای حفاظت از سلامت جامعه اتخاذ شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: در بازرسی‌های میدانی مشخص شد بخشی از مواد اولیه مانند کنجد مورد استفاده در نانوایی‌ها تاریخ گذشته و کپک‌زده است؛ به‌گونه‌ای که تنها در غرب و شمال‌غرب تهران طی سال جاری بیش از ۴۸۰۰ کیلوگرم کنجد غیرقابل مصرف شناسایی شده است. این مسئله ضرورت برخورد قاطع و تدابیر اساسی را دوچندان می‌کند.

او در پایان تأکید کرد: با توجه به اینکه مصرف نان در فرهنگ و اقتصاد خانواده‌های ایرانی سهم بالایی دارد، حساسیت ما باید نسبت به سلامت آن بسیار بیشتر باشد. امیدواریم با همراهی کارشناسان حوزه بهداشت و همکاری استانداری، بتوانیم در راستای حفظ سلامت جامعه گام‌های مؤثری برداریم.

دکتر خواجه: نان کامل نیازمند حمایت اقتصادی و نانوایان داوطلب است

دکتر خواجه، نایب‌رئیس انجمن علوم و فنون غلات اصفهان، در نشست تخصصی نان کامل بر ضرورت حمایت‌های اقتصادی و ایجاد انگیزه برای نانوایان و آسیاب‌داران تأکید کرد و گفت: مشکل اصلی توسعه نان کامل در کشور، نبود نرخ‌گذاری متفاوت و مشوق‌های کافی برای تولیدکنندگان است. تولید نان کامل به کارگر سحرخیز، خمیرگیر ماهر، افزایش زمان پخت و خرید گندم بیشتر نیاز دارد و باید در قیمت‌گذاری لحاظ شود.

وی با اشاره به چالش‌های موجود در تهران افزود: در برخی استان‌ها امکان برخورد قانونی با تخلفات وجود دارد، اما در تهران به دلیل پیچیدگی‌های اقتصادی و ارزش بالای واحدهای صنفی، این امر دشوارتر است. همین مسئله باعث می‌شود که نانوایان شهرستانی تحت فشار باشند، در حالی‌که شرایط تهران متفاوت است.

دکتر خواجه تاکید کرد: برخلاف تصور رایج، آرد کامل نه سیاه است و نه سفت. اگر فرآیند تولید به‌درستی انجام شود، کیفیت و طعم مناسبی خواهد داشت. متأسفانه برخی نانوایان و آسیاب‌داران به دلیل منافع کوتاه‌مدت حاضر به تولید آرد کامل نمی‌شوند. این طرح نیازمند نانوایان و آسیاب‌داران عاشق و داوطلب است، نه کسانی که صرفاً به سود اقتصادی نگاه می‌کنند.

وی ادامه داد: تجربه ما در نمایشگاه‌های بین‌المللی و آموزش بیش از ۱۰ هزار نانوا نشان داده است که حتی نانوایان سنتی نیز آموزش‌پذیرند و می‌توانند کیفیت نان کامل را به‌طور چشمگیری ارتقا دهند. مشکل اصلی، کم‌کاری در آموزش و فرهنگ‌سازی بوده است.

نایب‌رئیس انجمن علوم و فنون غلات اصفهان در پایان گفت: برای توسعه نان کامل باید نظام تشویقی روشنی برای آسیاب‌ها و نانوایی‌ها طراحی شود. این طرح تنها با عشق و داوطلبی پایدار می‌ماند و نباید به کسانی سپرده شود که با بی‌انگیزگی آن را به حاشیه می‌برند.

مهندس کاغذلو: نظارت دقیق شرط موفقیت در اجرای طرح نان کامل است

مهندس کاغذلو، معاون امور سیاسی استانداری تهران، در نشست تخصصی نان کامل با تأکید بر لزوم همخوانی سیاست‌گذاری‌ها با قوانین موجود گفت: موضوع نان کامل بیش از هر چیز یک بحث اقتصادی و فرهنگی است. تغییر در ذائقه مردم و نهادینه‌سازی این موضوع، مانند تجربه استفاده از کمربند ایمنی، نیازمند زمان و فرهنگ‌سازی مستمر است.

وی افزود: به عنوان نماینده دولت در استان، وظیفه ما اجرای سیاست‌های دولت است. بنابراین باید از اقدامات کوچک و عملی آغاز کنیم و به تدریج آن را گسترش دهیم. مشکل اصلی نه در قوانین بلکه در نظارت‌هاست. اگر کارخانه‌ای مجوز تولید آرد کامل دارد اما آن را اجرا نمی‌کند، باید نظارت مؤثر وجود داشته باشد و دستگاه صادرکننده پروانه نیز به‌طور جدی مسئولیت خود را ایفا کند.

معاون استاندار با اشاره به تجربه دوران جنگ تصریح کرد: در آن زمان به دلیل نظارت دقیق، نانوایی‌ها ملزم به رعایت قوانین شدند و حتی برخی سه‌شیفته فعالیت می‌کردند. همین نشان می‌دهد که اگر نظارت جدی باشد، اجرای قانون امکان‌پذیر است.

کاغذلو ادامه داد: در حال حاضر حدود ۱۷۰ کارخانه مجوز تولید آرد کامل دارند. اگر تولید نمی‌کنند، یا ضعف در نظارت بوده یا مماشات صورت گرفته است. این مسئله باید شفاف شود؛ یا پروانه باطل گردد یا به تولید واقعی ملزم شوند.

وی در پایان پیشنهاد تشکیل یک کمیته کارشناسی کوچک‌تر را مطرح کرد و گفت: نمایندگان دانشگاه‌ها، سازمان استاندارد، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو می‌توانند در این کمیته تخصصی حضور داشته باشند. این کمیته موظف است موضوع را به‌صورت کارشناسی بررسی کرده و پس از جمع‌بندی به کارگروه اصلی ارائه دهد تا تصمیمات اجرایی و الزام‌آور اتخاذ شود.